Mediation is een vreedzame manier om conflicten op te lossen. Partijen proberen er samen uit te komen via de bemiddeling van een onafhankelijke, deskundige derde, de mediator. Een groot voordeel van mediation is, dat een conflict vaak sneller wordt opgelost dan door middel van een gerechtelijke procedure. Daardoor is mediation vaak goedkoper. Afspraken die partijen tijdens mediation maken worden vaker nageleefd, doordat partijen de oplossing van het conflict zelf bedacht hebben. De oplossing van het conflict wordt niet door een rechter opgelegd. Hierdoor kunnen partijen beter achter de gemaakte afspraken staan. De kans op een duurzame afspraak en een redelijke verstandhouding is na een succesvolle mediation dan ook groter dan bij een rechtszaak.
Bij een scheiding maken partijen samen afspraken, bijvoorbeeld over de kinderen, over de alimentatie en over het verdelen van de woning, de bezittingen en de eventuele schulden. Een scheiding is voor beiden partijen ingrijpend. Beiden beëindigen hun toekomst samen, en maken afspraken over een nieuwe toekomst zonder elkaar. Dat is vaak niet gemakkelijk. Soms lopen de emoties hoog op. Dit belemmert de communicatie tussen partijen, waardoor onbegrip en wantrouwen zich opstapelen. Onder begeleiding van een mediator komen de emoties vaak weer tot bedaren, gaat onbegrip over in begrip en verandert wantrouwen in vertrouwen. Als het vertrouwen weer enigszins is hersteld, kunnen partijen openlijk hun problemen uitspreken en kunnen zij toewerken naar een oplossing. Er samen uitkomen legt een betere basis voor de toekomst. Goede communicatie is daarbij essentieel.
De MfN-registermediator is een professioneel bemiddelaar. Zij is opgeleid bij een erkend trainingsinstituut en zij is daardoor in staat om effectief met conflicten en emoties om te gaan. Zij ondersteunt partijen op een neutrale manier bij het maken van afspraken. De mediator helpt de vastgelopen communicatie te herstellen en zij onderzoekt met partijen waar de angel van het conflict zit. Zij helpt partijen de verschillende belangen inzichtelijk te maken en oplossingen te vinden wanneer zij er samen niet uitkomen. Daarbij kan haar ervaring en deskundigheid aan partijen mogelijkheid bieden om tot een oplossing te komen. De inhoud van een conflict is aan partijen, de mediator geeft daarover geen oordeel. De mediator heeft geen enkel belang bij de oplossing die partijen daarvoor onder begeleiding uiteindelijk zullen vinden. Dit maakt het mogelijk dat zij zich geheel neutraal en onafhankelijk kan opstellen.
Een mediationgesprek verloopt via een structuur, een vast patroon dat de mediator goed bewaakt. De mediaton begint met het ondertekenen van een mediationovereenkomst. Tijdens de gesprekken hakt de mediator geen knopen door. De mediator begeleidt slechts het proces waarin partijen samen proberen de conflicten tot een voor hen goede oplossing te brengen. De mediator heeft vooraf vrijwel geen informatie over de conflicten. Dit maakt dat zij zonder vooroordeel en voorkennis met partijen in gesprek gaat en kan onderzoeken wat er werkelijk speelt. Als duidelijk is waar de conflicten precies om draaien en als helder is geworden welke belangen er bij elk van de partijen spelen, begeleidt de mediator hen bij het zoeken naar een oplossing die voor beiden aanvaardbaar is. De mediator stimuleert partijen daarbij in het bedenken van zoveel mogelijk alternatieven.
Is de oplossing eenmaal gevonden, dan kunnen de gemaakte afspraken door de mediator schriftelijk vastgelegd worden in een convenant of een (vaststellings-)overeenkomst, die door partijen wordt ondertekend. Als partijen ook kinderen hebben zal er ook een ouderschapsplan moeten worden opgesteld en ondertekend. Beide overeenkomsten zijn juridisch bindend, dus partijen moeten zich daaraan houden. Als het convenant of de (vaststellings-)overeenkomst door partijen is ondertekend, dient de echtscheiding nog te worden uitgesproken worden door de rechtbank.
De mediator zal het door partijen ondertekende stuk overdragen aan de advocaat die vervolgens een gezamenlijk verzoekschrift tot echtscheiding zal opstellen en dit zal indienen bij de rechtbank. De rechtbank zal bij beschikking de echtscheiding uitspreken. Deze echtscheidingsbeschikking dient dan nog te worden ingeschreven in de registers van de burgerlijke stand van de gemeente waarin partijen gehuwd zijn. Dit kan door middel van ondertekening van een akte van berusting. In een akte van berusting geven partijen te kennen dat zij geen hoger beroep zullen instellen tegen de echtscheidingsbeschikking. Als de echtscheidingsbeschikking is ingeschreven in de registers van de burgerlijke stand van de gemeente, zijn partijen officieel gescheiden.
Bij mediation komen partijen samen tot een oplossing. Het gaat er daarbij minder om wie er juridisch 'gelijk' heeft, maar om een oplossing die voor iedereen aanvaardbaar is. Zolang beide partijen bereid zijn om over een oplossing te onderhandelen, heeft mediation kans van slagen.